Admin- TurkBilgi Kurucu
- İleti Sayısı : 110
Nerden : Nereye ? xPe
Yaş : 27
Kayıt tarihi : 05/09/10
Aldığı Rep : 1
Bilgi Derecesi : 5251
Üye Aktiflik Bilgileri.
Başarı Puani:
(5000/5000)
Seviye:
(5000/5000)
Güçlülük:
(5000/5000)
tarafından Admin Paz 19 Eyl. - 13:05:49
Temel
anlamıyla bağlantılı olarak zamanla ortaya çıkan değişik anlamlara yan
anlam denir. Sözcüğün gerçek anlamının dışında, ancak gerçek anlamıyla
az çok yakınlık taşıyan yeni anlamlar kazanması yan anlamı oluşturur.
Bir sözcüğün yan anlam kazanmasında genellikle yakıştırma ve benzerlik
ilgisi etkili olmaktadır.
Meselâ
"göz" dendiğinde akla ilk gelen, kelimenin temel anlamı olan organ
adıdır. Ama "iğnenin gözü", "çantanın gözü", masanın gözü"
tamlamalarındaki anlamlar benzetme yoluyla kazandırılmış yeni
anlamlardır. Bunlara da yan anlam denir.
Meselâ,
"düşmek" kelimesi "Meyveler tek tek yere düştü" cümlesinde temel
anlamda; "Çocuğun pantolonu düşüyordu", "Bu yılın ilk karı düştü" ve
"Kavakların gölgesi yola düştü" cümlelerinde yan anlamdadır.
Beşiktaş sırtlarına ağaç dikiyorlar. (arka taraf)
Gülün tomurcukları sabahleyin patlamış.
Uçağın kanadı havada parçalanmış.
Başı kırık bir çiviyi sökmeye uğraşıyor.
Bu dalda başarılı olabileceğimi sanıyorum.
Köprünün ayağına bomba koymuşlar.
Şişeyi boğazına kadar doldurdu.
Kapının kolunu kırınca babamdan azar işittim.
Benim yetiştirdiğim öğrenciler daha başarılı.
Yokuşun başına kadar koştuk.
Somutlaşma
ve soyutlaşma: Dilimizde kelimeler sadece bir anlamda kullanılamaz.
Yani bir kelime birden fazla yerde ve çok farklı anlamlarda
kullanılabilir. Onun için somutlaşma ve soyutlaşma, dilimizdeki
kelimeler için her zaman mümkündür. Somut anlamıyla "geçilen yer" demek
olan "yol" kelimesi "yöntem, metot" anlamına gelerek soyutlaşmıştır.
Yakıştırmaca:
Kendi adı olmayan ya da adı olduğu hâlde bilinmeyen varlıklar çeşitli
özellikleri nedeniyle uygun olan kelimelerle adlandırılır. Buna
yakıştırmaca denir. Uçağın kanadı, masanın gözü, ayakkabının burnu vb